Θεόδωρος Α’ Λάσκαρης

Αριστερά: Σκίτσο του αυτοκράτορα Θεόδωρου Α’ από χειρόγραφο του 15ου αιώνα, από την Ιστορία του Ιωάννη Ζωναρά, Mutinensis gr.122, f.294r, Biblioteca Estense Universitaria, Μόντενα.

Δεξιά: Ο Θεόδωρος Α’ αντικατέστησε τα τραχέα εξ ηλέκτρου με τα τραχέα αργυρά, 
(ένα από αυτά τα τραχέα αργυρά είναι στη φωτογραφία).

Επίσης έκοψε και τραχέα από κράμα χαλκού με λίγο άργυρο. Τα νομισματοκοπεία του ήταν στη Μαγνησία και στη Νίκαια.

Ο Θεόδωρος Α’ Λάσκαρης ήταν ο ιδρυτής και πρώτος αυτοκράτορας της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας, στη Μικρά Ασία, μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204.

Ήταν υιός του Μανουήλ Λάσκαρη και της Ιωάννας Καράτζαινας. Ήταν στρατιωτικός και γαμπρός του αυτοκράτορα Αλεξίου Γ’ Αγγέλου. Γεννήθηκε γύρω στα 1175 και όντας μέλος επιφανούς οικογένειας του Βυζαντίου προωθήθηκε γρήγορα σε υψηλά στρατιωτικά αξιώματα, στα οποία και διακρίθηκε για την γενναιότητα και τις ικανότητές του.

Το 1204, την παραμονή της πτώσης της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους κατά τη Δ’ Σταυροφορία και ενώ ο Αλέξιος Ε’ Μούρτζουφλος είχε εγκαταλείψει την Πόλη, ο λαός εξέλεξε ως αυτοκράτορα τον αδελφό του Κωνσταντίνο Λάσκαρη. Οι συνθήκες όμως οδήγησαν στη φυγή των Λασκαριδών από την Πόλη και τη διαφυγή τους στη Μικρά Ασία.

Εκεί την ηγεσία της αντίστασης ανέλαβε ο Θεόδωρος. Ήταν το είδος του ηγέτη που χρειαζόταν εκείνη τη στιγμή, ο οποίος αφού κατάφερε να επιβληθεί στους Μικρασιάτες μεγιστάνες άρχισε τον πόλεμο κατά των Σταυροφόρων και των αυτοκρατόρων της Τραπεζούντας.

Μεταξύ των προσφύγων από την Πόλη συγκαταλεγόταν και ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως με πολλούς κληρικούς.

Έτσι δημιούργησε ένα νέο Πατριαρχείο στη Νίκαια και όρισε νέο Πατριάρχη, τον Μιχαήλ Δ’, που τον έστεψε αυτοκράτορα γύρω στο 1208.

Το 1211 ο Θεόδωρος Λάσκαρης συγκρούεται με τους Σελτζούκους Τούρκους και τον Σουλτάνο Καϊκοσρού (Καϊχοσχρόης) στην κοιλάδα του Μαιάνδρου (μάχη της Αντιόχειας) και πετυχαίνει αναπάντεχη νίκη. Ο στρατός του, μόλις 2000 άνδρες με πιο αξιόμαχο τμήμα ένα σώμα 800 μισθοφόρων ιππέων από την Ιταλία, μειονεκτούσε φανερά από τους Τούρκους και μετά τις πρώτες συμπλοκές αρχικά φαινόταν ότι θα έχανε τη μάχη. Όταν όμως ο Θεόδωρος συναντάται προσωπικά με Σουλτάνο, ρίχνει το άλογο και φονεύει τον αναβάτη του ανατρέποντας έτσι την έκβαση της μάχης. Σύμφωνα με βυζαντινές πηγές αναφέρεται πως ο Θεόδωρος κάρφωσε το Σουλτάνο στην καρδιά, ενώ ο σελτζούκος ιστορικός Ιμπν Μπιμπί πως τον αποτέλειωσε "Φράγκος". Ο ιστορικός Γεώργιος Ακροπολίτης αναφέρει πως το κεφάλι του Καϊκοσρού κόπηκε χωρίς να σφαγεί από το βασιλέα ή από άλλον της συνοδείας του.

Οι επιτυχίες του, καθώς και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Λατίνοι στα Βαλκάνια από τους Βουλγάρους οδήγησαν τελικά στην υπογραφή συνθήκης ειρήνης με τον Ερρίκο αυτοκράτορα της Λατινικής Αυτοκρατορίας, το 1214 στο Νυμφαίο, με βάση την οποία οι Λατίνοι περιορίζονταν σε μια στενή λωρίδα στη βορειοδυτική Μικρά Ασία. Τα επόμενα χρόνια ασχολήθηκε με την οργάνωση του κράτους του, την ενίσχυση της οικονομίας και του στρατού πάνω σε υγιείς βάσεις και την προετοιμασία της επιστροφής στην Κωνσταντινούπολη.

Πέθανε ξαφνικά το 1222, σε ηλικία 47 ετών, αφήνοντας ως διάδοχό του τον γαμπρό του, Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατάτζη.

-----------------------------------

Σημ.: Μετά την καταστροφή, το Βυζάντιο είναι ακόμα ζωντανό. Ο Θεόδωρος Λάσκαρης κατανόησε πως η ανακατάληψη της Πόλης θα έπαιρνε δεκαετίες, και ίδρυσε την αυτοκρατορία της Νίκαιας, που θα γίνει το ορμητήριο του αγώνα εναντίον των Δυτικών.