●Σαν σήμερα, στις 8 Νοεμβρίου του 960, ο βυζαντινός στρατός υπό τον Λέοντα Φωκά το νεότερο καταφέρνει συντριπτική νίκη επί του Χαμδανίδη εμίρη Σαΐφ αλ-Ντάουλα στην Ανδρασσό.

Απεικόνιση της νίκης του Λέοντα στην Ανδρασό. Μινιατούρα από την Σύνοψη Ιστοριών του Έλληνα ιστορικού Ιωάννη Σκυλίτζη, (Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, στη Μαδρίτη).

Η μάχη αυτή διεξήχθη στα στενά περάσματα της Ανδρασού, στην περιοχή της Κιλικίας, ανάμεσα στις δυνάμεις του δομέστικου των σχολών της Δύσης Λέοντος Φωκά και στα στρατεύματα του εμίρη του Χαλεπίου Σαΰφ αντ-Ντάουλα. Η μάχη έληξε με συντριπτική νίκη των Βυζαντινών, οι οποίοι εξόντωσαν το μεγαλύτερο μέρος των εχθρικών δυνάμεων, ενώ ο εμίρης μόλις κατάφερε να διαφύγει.
Τον Ιούλιο του 960 ο Νικηφόρος Φωκάς, αφού συγκέντρωσε ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις, κυρίως από τα θέματα της Μικράς Ασίας, εξεστράτευσε εκ νέου εναντίον των Αράβων της Κρήτης. Το γεγονός αυτό είχε σημαντικές επιπτώσεις στο μικρασιατικό μέτωπο, καθώς έδωσε την ευκαιρία στον Σαΰφ αντ-Ντάουλα να πραγματοποιήσει μεγάλης κλίμακας επιδρομή στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, με σκοπό τη λεηλασία φρουρίων και την απόκτηση αιχμαλώτων, εκμεταλλευόμενος την απουσία στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή. Την αντιμετώπιση της αραβικής απειλής την ανέλαβε ο Λέων Φωκάς, δομέστικος των σχολών της Δύσεως, τον οποίο ο Ρωμανός Β’ μετέθεσε στη Μικρά Ασία με σκοπό να καλύψει το κενό που είχε δημιουργήσει στην άμυνα του ανατολικού συνόρου η απουσία του αδελφού του Νικηφόρου.
Η κίνηση του Ρωμανού Β’ δεν αποθάρρυνε τον Σαΰφ αντ-Ντάουλα, ο οποίος, εκτιμώντας τη δύσκολη θέση του αντιπάλου του λόγω της έλλειψης στρατευμάτων, πραγματοποίησε στα τέλη του θέρους ή τις αρχές του φθινοπώρου του 960 επιδρομή στη Μικρά Ασία με στόχο το κάστρο του Χαρσιανού. Οι δυνάμεις που είχε μαζί του έφθαναν περίπου τους 30.000 άνδρες, γεγονός που του έδινε σαφή αριθμητική υπεροχή. Ο Λέων Φωκάς, γνωρίζοντας ότι υστερούσε σε άνδρες, απέφυγε να αντιμετωπίσει τον εμίρη σε ανοιχτή μάχη και, ακολουθώντας τη συνήθη πολεμική τακτική για την αντιμετώπιση επιδρομών, αποφάσισε να προωθηθεί στα νώτα του εχθρού και να αποκλείσει τα στενά περάσματα στην Ανδρασό της Κιλικίας, από τα οποία θα περνούσαν οι Άραβες επιστρέφοντας στα εδάφη τους. Μετά την κατάληψη του κάστρου του Χαρσιανού, ο Άραβας εμίρης πήρε το δρόμο της επιστροφής προς την Κιλικία, περνώντας από τη στενή δίοδο με την ονομασία Κυλινδρός. Εκεί τον περίμεναν οι βυζαντινές δυνάμεις, οι οποίες ενέδρευαν στα υψώματα εκατέρωθεν του περάσματος. Στις 8 Νοεμβρίου 960 το εκστρατευτικό σώμα του Σαΰφ αντ-Ντάουλα έπεσε στην ενέδρα των Βυζαντινών. Η μάχη ήταν ιδιαίτερα σκληρή και οι δυνάμεις του Λέοντος Φωκά πέτυχαν συντριπτική νίκη, καθώς μεγάλο μέρος του στρατού του Σαΰφ αντ-Ντάουλα εξοντώθηκε, ενώ οι υπόλοιποι αιχμαλωτίστηκαν. Ο ίδιος ο εμίρης μόλις με δυσκολία κατάφερε να διαφύγει (οι βυζαντινές πηγές αναφέρουν ότι σκόρπισε πίσω του πολύτιμα λάφυρα για να καθυστερήσει τους διώκτες του) και να επιστρέψει με ελάχιστους άνδρες του στο Χαλέπι.

Η νίκη των Βυζαντινών στα στενά της Ανδρασού είχε μεγάλη σημασία για τις εξελίξεις στο πολεμικό μέτωπο με τους Άραβες, τόσο στη Μικρά Ασία όσο και στην Κρήτη. Η ήττα του Σαΰφ αντ-Ντάουλα επέτρεψε στον Νικηφόρο Φωκά να συνεχίσει απερίσπαστος την πολιορκία του Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο Κρήτης), καθώς μια ενδεχόμενη νίκη του Χαμδανίδη εμίρη πιθανότατα θα υποχρέωνε τον Βυζαντινό στρατηγό να εγκαταλείψει το εγχείρημά του και να επιστρέψει στο μικρασιατικό μέτωπο. Το βαρύ πλήγμα που κατάφεραν οι Βυζαντινοί στο εμιράτο του Χαλεπίου και τον Σαΰφ αντ-Ντάουλα είχε καταλυτική επίδραση στη μακροχρόνια μεθοριακή διαμάχη ανάμεσα στα δύο μέρη, καθώς το κράτος του Σαΰφ αντ-Ντάουλα δεν κατάφερε να ανακάμψει και να συνεχίσει τις επικίνδυνες επιδρομές στη Μικρά Ασία. Ουσιαστικά, η ήττα αυτή οριοθετεί την οριστική παρακμή της δυναστείας των Χαμδανιδών, που αποτελούσε τον βασικό αντίπαλο της αυτοκρατορίας στη Μικρά Ασία από την εποχή του Ρωμανού Α’. Η αντεπίθεση των Βυζαντινών τα επόμενα χρόνια είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή κατάληψη του Χαλεπίου (Φεβρουάριος 962) και την κατάλυση της δύναμης των Χαμδανιδών το 970, οπότε το εμιράτο έγινε φόρου υποτελές στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου