 |
Ο Κωνσταντίνος ΣΤ’ (δεξιά από τον σταυρό) προεδρεύει της Εβδόμης
Οικουμενικής Συνόδου*. Μικρογραφία από τις αρχές του 11ου αιώνα, από το
Μηνολόγιο του Βασιλείου Β’, (Βιβλιοθήκη του Βατικανού).
Ένθετο: Χρυσός σόλιδος με τις μορφές του Κωνσταντίνου ΣΤ’ και της
μητέρας του Ειρήνης της Αθηναίας.
*Η Έβδομη Οικουμενική Σύνοδος (ονομαζόμενη και Δεύτερη Σύνοδος της Νικαίας)
πραγματοποιήθηκε από τις 24 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 13 Οκτωβρίου του 787 στην
Νίκαια της Βιθυνίας από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΣΤ΄ και την μητέρα του,
Ειρήνη την Αθηναία. Με τις αποφάσεις της συνόδου αυτής αναστηλώθηκαν οι εικόνες
και καταδικάστηκε η Εικονομαχία. Είναι η τελευταία σύνοδος που θεωρείται
οικουμενική από την Ανατολική Ορθόδοξο Εκκλησία. Το κύρος της αναγνωρίζεται από
την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και από ορισμένες Προτεσταντικές.
|
Γιος του Λέοντος Δ’ και της Ειρήνης της Αθηναίας, ο Κωνσταντίνος ΣΤ’
στέφθηκε βασιλεύς ήδη το 776 και ήταν ακόμα ανήλικος όταν, μετά το θάνατο του
πατέρα του (780) έμεινε μόνος στο θρόνο. Κατά την περίοδο της ανηλικότητάς του
ουσιαστικά την διεύθυνση της αυτοκρατορίας είχε η μητέρα του, Ειρήνη, η οποία
προχώρησε στην αναστήλωση των εικόνων μετά την Ζ’ Οικουμενική σύνοδο. Η Ειρήνη
βασίστηκε κυρίως στους ευνούχους, στη σύγκλητο και στην Εκκλησία, για το λόγο
αυτό ο Κωνσταντίνος ΣΤ’ αποτέλεσε τον πόλο έλξης του στρατού, που πάντα
επιθυμούσε έναν στρατιωτικό αυτοκράτορα όπως ο Κωνσταντίνος Ε΄. Η αυξανόμενη
δυσαρέσκεια του Κωνσταντίνου ΣΤ’ προς τη μητέρα του είχε επίσης αφορμή τον
υποχρεωτικό του γάμο με την Μαρία της Άμνιας. Το 790 ο Κωνσταντίνος απομάκρυνε
την Ειρήνη από τη διακυβέρνηση, η αδυναμία του όμως να εξασφαλίσει τη νίκη των
στρατευμάτων του αλλά και η εσωτερική πίεση τον ανάγκασαν να την επαναφέρει
μόλις το 792. Εκθέτοντας ουσιαστικά τον στρατό που τον είχε στηρίξει έναντι της
μητέρας του με τις επιλογές του, ο Κωνσταντίνος ΣΤ΄ πολύ σύντομα χρειάστηκε να
καταπνίξει την επανάσταση του θέματος των Αρμενιακών που ακολούθησε την τύφλωση
του στρατηγού Αλεξίου Μωσηλέ. Κατά τα έτη της αστάθειας, οι θείοι του
Κωνσταντίνου ΣΤ’, γιοί του Κωνσταντίνου Ε΄, υπήρξαν ο αντίπαλος πόλος εξουσίας,
για το λόγο αυτό ο Κωνσταντίνος ΣΤ’ τους εξουδετέρωσε εφόσον καταγγέλθηκαν για
συνωμοσίες. Η νέα σύγκρουση με τη μητέρα του αλλά και με την Εκκλησία
προκλήθηκε εξαιτίας του διαζυγίου του από τη σύζυγό του (795) για χάρη της όμορφης
Θεοδότης, γόνου της οικογένειας των Στουδιτών. Προδομένος, εξαιτίας των
μηχανορραφιών της μητέρας του, από τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του, ο
Κωνσταντίνος ΣΤ’ το έσκασε στην ασιατική ακτή, όπου τον πρόλαβαν οι άνθρωποι
της μητέρας του και τον έσυραν στο παλάτι. Ήταν Δεκαπενταύγουστος του 797,
όταν, με εντολή της Ειρήνης, τον τύφλωσαν, κατά ειρωνία της ιστορίας τυφλώθηκε
στην αίθουσα της πορφύρας του Παλατιού, όπου είχε γεννηθεί.
Η εξουσία περιήλθε πλέον στη βασιλομήτορα Ειρήνη την Αθηναία και έτσι η
“φιλόστοργη” μητέρα έμεινε μόνη στον θρόνο.
Οι πηγές ισχυρίζονται πως η Ειρήνη δεν είχε ανάμειξη στην τύφλωση γιου
της, αλλά η πράξη αποδιδόταν σαφώς στις δικές της ενέργειες. Ο Κωνσταντίνος ΣΤ’
πέθανε στην εξορία λίγες μέρες αργότερα στην Πρίγκηπο στις 19 Αυγούστου του 797
και τάφηκε στη μονή της Ευφροσύνης που είχε ιδρύσει η μητέρα του.
Ο Κωνσταντίνος ΣΤ’ είχε την προσωνυμία «ο Τυφλός» επειδή τον τύφλωσαν
μετά την εκθρόνισή του.
Αυτό δεν ήταν και τόσο ασυνήθιστο. Πέντε Βυζαντινοί αυτοκράτορες
τυφλώθηκαν από αντιπάλους και σφετεριστές. Ένας από αυτούς μάλιστα (Ο Ισαάκιος
Άγγελος) επανήλθε στην εξουσία όντας τυφλός.
Δύο στοιχεία πρέπει να έκαναν την περίπτωση του Κωνσταντίνου ΣΤ’
ξεχωριστή και χάρισαν σ’ αυτόν ειδικά τον τίτλο του Τυφλού: Πρώτον, ήταν ο
πρώτος αυτοκράτορας που τυφλώθηκε και, δεύτερον, τυφλώθηκε κατά διαταγή της
μητέρας του, Ειρήνης...
Σε γενικές γραμμές ο Κωνσταντίνος ΣΤ’ ήταν ένας αδύναμος ηγέτης. Αρχικά
υπό την επιρροή της μητέρας του, αλλά δεν έκανε και πολλά όταν κυβέρνησε μόνος
του. Οι εκστρατείες του ήταν θλιβερές. Πάντως δεν είχε μεγάλες αποτυχίες (όπως
άλλοι πιο ικανοί). Η βασιλεία του ήταν μια συνεχής πάλη εξουσίας με αντίπαλο τη
ίδια του τη μάνα…
Αυτή η περίοδος είναι μια χαρακτηριστική εικόνα όλων εκείνων των
στοιχείων στο Βυζάντιο (ίντριγκες, προδοσίες, ακρωτηριασμοί, συνωμοσίες,
αστάθεια) που συνοψίζονται στην αρνητική έκφραση "Βυζαντινισμός".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου