●Σαν σήμερα, την 21η Ιανουαρίου του 1059, πέθανε αιφνιδιαστικά από αποπληξία, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μιχαήλ Α’ Κηρουλάριος.

Αριστερά: Ο Πατριάρχης Μιχαήλ Α΄ Κηρουλάριος στον Πατριαρχικό θρόνο.

Δεξιά: Η εξορία του Μιχαήλ Α΄ Κηρουλάριου παρά του ορφανοτρόφου. (Μικρογραφίες από το «Χρονικόν» του Ιωάννη Σκυλίτζη 12ος αιώνας).

Ο Μιχαήλ Α’ Κηρουλάριος ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από το 1043 ως το 1059.

Καταγόταν από οικογένεια συγκλητικών και ο ίδιος προοριζόταν για πολιτική σταδιοδρομία. Για το λόγο αυτό απέκτησε σημαντική μόρφωση. Αναμείχθηκε στη συνωμοσία για την ανατροπή του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Δ’ του Παφλαγόνα και για το λόγο αυτό εξορίστηκε μαζί με τον αδελφό του. Μόλις έμαθε ότι ο αδελφός του αυτοκτόνησε, αποφάσισε να καρεί μοναχός, για να αποφύγει περαιτέρω τιμωρίες.

Με την άνοδο στο θρόνο του Κωνσταντίνου Θ’ του Μονομάχου, αναδείχθηκε πανίσχυρος σύμβουλός του και κατόπιν εξελέγη Πατριάρχης. Εργάστηκε για το κύρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και την τόνωση του κύρους της πατερικής παράδοσης. Δεν δίστασε να εμπλακεί σε σύγκρουση με τον παπικό θρόνο, όταν επιχειρήθηκε η βίαιη επιβολή των λατινικών εθίμων στις επαρχίες Απουλίας, Καλαβρίας και Σικελίας του οικουμενικού θρόνου.

Ευρύτερα γνωστός είναι ο Μιχαήλ Κηρουλάριος ως ο Πατριάρχης επί της Πατριαρχίας του οποίου συνετελέσθη το Σχίσμα μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Εκκλησίας.

Ήταν από τους Πατριάρχες που αναμείχθηκαν με αυτοκρατορικό τρόπο στα κοινά. Ο Μιχαήλ Ψελλός αναφέρει ότι του έλειπε μόνο η πορφύρα και τα ερυθρά πέδιλα. Ήρθε σε σύγκρουση με τον Μιχαήλ Ψελλό, ο οποίος υπερασπιζόταν την κλασσική ελληνική φιλοσοφία και πολλές φορές τον αποδοκίμαζε και τον ανάγκαζε να υπαναχωρήσει από τις θέσεις του.

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ’ ο Μονομάχος του συμπεριφερόταν με φόβο και ο Κηρουλάριος αναμείχθηκε στο ζήτημα της απομάκρυνσής του από τον θρόνο. Όταν όμως επιχείρησε να επιβληθεί στη διάδοχό του, την αυτοκράτειρα Θεοδώρα, αυτή του είπε να περιοριστεί στα εκκλησιαστικά θέματα. Ο διάδοχός της, Μιχαήλ ΣΤ’ ο Στρατιωτικός, προσπάθησε να ακολουθήσει το παράδειγμά της, αλλά ο Κηρουλάριος του έδειξε την περιφρόνησή του με το να φοράει τα πορφυρά υποδήματα που προορίζονταν για τους αυτοκράτορες και να συμμετάσχει στη συνωμοσία για την αντικατάστασή του από τον Ισαάκιο Α’ Κομνηνό. Ως ανταμοιβή, ο Ισαάκιος παρείχε στο Πατριαρχείο τον πλήρη έλεγχο πάνω στον αυτοκρατορικό καθεδρικό ναό της Αγιά Σοφιάς.

Όμως, ο Ισαάκιος σύντομα εξοργίστηκε από την αλαζονεία του Κηρουλάριου και, έχοντας πάρει με το μέρος του την κοινή γνώμη, φρόντισε για την απομάκρυνσή του από τον Οικουμενικό Θρόνο. Εξορίστηκε στην Προικόνησο και κατόπιν στην Ίμβρο. Συγκροτήθηκε μάλιστα και δικαστήριο εναντίον του, αλλά δεν πρόλαβε να τον δικάσει, καθώς πέθανε αιφνιδιαστικά από αποπληξία το 1059.