●Σαν σήμερα, την 6η Ιανουαρίου του 1449, ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος στέφεται Βυζαντινός αυτοκράτορας στον Μυστρά.

Από τον Άγιο Δημήτριο (Μητρόπολη του Μυστρά). Διακρίνεται το σημείο στο δάπεδο, (περιφραγμένο με καγκελάκια), ακριβώς κάτω από τον κεντρικό τρούλο του Ι. Ναού, ο μαρμάρινος ανάγλυφος δικέφαλος αετός, το οικόσημο των Παλαιολόγων, που χρονολογείται από το 15ο αιώνα. Εδώ, λέει η παράδοση, γονάτισε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος όπου στέφθηκε ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου.

Τον Ιανουάριο του 1449 μετά τον θάνατο τού Ιωάννη Η’, ο Κωνσταντίνος στέφεται αυτοκράτορας στον Μυστρά και μετά τη στέψη ανεβαίνει για μια ακόμα φορά στην Κωνσταντινούπολη με πολλές ελπίδες και μεγάλη αγωνία για το μέλλον της αυτοκρατορίας. Εξελέγη αυτός παρά το ότι βρισκόταν μακριά από την Πόλη και παρά τις προσπάθειες του Δημήτριου να εκμεταλλευτεί αυτός την περίσταση και να ανέλθει στο θρόνο. Ο άλλος αδερφός που ηγεμόνευε κι αυτός στο Μοριά, απείχε της διαδικασίας. Με τις ενέργειες όμως της βασιλομήτορος Ελένης, του Λουκά Νοταρά και του Γεωργίου Φραντζή προκρίνεται ο Κωνσταντίνος, παρ’ ότι απών από την έδρα της αυτοκρατορίας.

Αντιπροσωπεία συγκλητικών ξεκινούν για το Μυστρά, ο Φραντζής ως πρεσβευτής αναγγέλλει την εκλογή στον σουλτάνο. Ο τελευταίος των αυτοκρατόρων είχε τότε ηλικία 45 ετών «έχων ψυχήν υψηλόφρονα και ευσεβήν» σύμφωνα με μαρτυρίες συγχρόνων του.

Η στέψη θα γίνει στη μητρόπολη του Μυστρά, τον άγιο Δημήτριο, την ημέρα των Θεοφανείων την 6η Ιανουαρίου του 1449. Η επιλογή αυτή συμβολίζει την κρισιμότητα των στιγμών. Η τελετή, παρά τα μεγαλοπρεπή ορθόδοξα και βυζαντινά αυτοκρατορικά τυπικά, θα είναι λιτή. Ο νέος αυτοκράτορας ντυμένος στα λευκά, τα πένθιμα δηλαδή λόγω του πρόσφατου θανάτου του αδελφού του, θα φορέσει για πρώτη φορά τα «τσαγγία», τα ερυθρόμορφα αυτοκρατορικά σανδάλια με τους χρυσούς αυτοκρατορικούς αετούς.

Ήταν η πρώτη αυτοκρατορική στέψη, με εξαίρεση την περίοδο της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Πόλεως, που δεν έγινε από πατριάρχη. Πολλές φορές μάλιστα, αμφισβητήθηκε από τούς συγχρόνους του, η κανονικότητα της στέψης αυτής, που δεν πραγματοποιήθηκε στο Ναό της Τού Θεού Σοφίας, στην Πόλη.

O τελευταίος αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας παρελήφθη υπό καταλανικών πλοίων, (δυστυχώς το βυζαντινό ναυτικό ήταν ανύπαρκτο), και εισήλθε στην Κωνσταντινούπολη στις 12 Μαρτίου του 1449, εν μέσω επευφημιών από το πλήθος των χριστιανών κατοίκων που εναπόθετε πάνω του όλες τις ελπίδες για το μέλλον. Ο Κωνσταντίνος με λιτή και απέριττη ενδυμασία, θα κατευθυνθεί με πομπή στην Αγιά Σοφιά, ενώ το πλήθος θα τον ραίνει και θα τον επευφημεί αναφωνώντας: ''Βασιλεί τω Κωνσταντίνω πολλά τα έτη!''

Από την άλλοτε Βασιλεύουσα του μισού εκατομμυρίου πληθυσμού είχαν μείνει καμιά πενηνταριά χιλιάδες φτωχός κόσμος που ουσιαστικά δεν είχε που αλλού να πάει.

Η Πόλη ήταν στραγγαλισμένη στρατιωτικά από τους Τούρκους και εμπορικά από Γενοβέζους και Βενετσιάνους. Το Ελληνικό κράτος το αποτελούσε τότε μόνο η Βασιλεύουσα, η πόλη της Σηλυβρίας, η Πέρινθος, η Μεσημβρία, οι Επιβάτες και η Αγχίαλος στην Θράκη, μερικά νησιά του Αιγαίου και η Πελοπόννησος, την οποία την μοιράζονταν οι δεσπότες Δημήτριος και Θωμάς πού σπαταλούσαν τον καιρό τους φιλονικώντας ο ένας με τον άλλον.

Η τουρκική απειλή περιέσφιγγε τη Βασιλεύουσα και στρεφόταν πλέον εναντίον της. Ο Κωνσταντίνος αφιερώθηκε στην επισκευή και την ενίσχυση των οχυρωματικών έργων, καθώς και στην αναδιοργάνωση τού στρατού, ο οποίος θα αναλάμβανε το βαρύ έργο της άμυνας της πόλης. Οι αποδεδειγμένες πολιτικές και στρατιωτικές ικανότητες του Κωνσταντίνου δεν είναι δυνατόν να ανατρέψουν τον διαμορφωμένο συσχετισμό δυνάμεων, η άνοδος δε στην εξουσία τού φιλόδοξου σουλτάνου Μωάμεθ Β’ (1451) έκανε περισσότερο αισθητό τον κίνδυνο για την Κωνσταντινούπολη. Η αντίστροφη μέτρηση είχε ήδη αρχίσει…

Ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Δραγάσης Παλαιολόγος, ήταν ο τελευταίος βασιλεύων Βυζαντινός αυτοκράτορας, από το 1449 έως το θάνατό του κατά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453. Η βασιλεία του διήρκεσε τέσσερα χρόνια, τέσσερις μήνες και εικοσιτέσερις ημέρες.

Η ηρωϊκή αντίστασή του κατά των Οθωμανών σφράγισε τις ύστατες στιγμές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας περνώντας ο ίδιος στη σφαίρα του θρύλου, του μύθου και της φαντασίας. Είναι εθνομάρτυρας και αποκαλείται συχνά και ανεπίσημα ως "εθνικός ήρωας", αν και δεν έχει ανακηρυχθεί άγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία.