●Σαν σήμερα, στις 10 Δεκεμβρίου του 1041, πέθανε ο Βυζαντινός αυτοκράτορας και σύζυγος της αυτοκράτειρας Ζωής Α’ της Πορφυρογέννητης, Μιχαήλ Δ’ ο Παφλαγών.

Επάνω: Ο γάμος της Ζωής της Πορφυρογέννητης με τον Μιχαήλ Δ’ τον Παφλαγόνα. Από τη Σύνοψη Ιστοριών του Ιωάννη Σκυλίτζη (Skyllitzes Matritensis, Biblioteca Nacional de España).

Κάτω: Κουρά και  θάνατος του Μιχαήλ Δ’ το 1041, όπως απεικονίζεται επίσης στη Σύνοψη Ιστοριών του Ιωάννη Σκυλίτζη.

*Το πιο διάσημο αντίγραφο της Σύνοψης του Ιωάννη Σκυλίτζη δημοσιεύτηκε στη Σικελία το 12ο αιώνα και σήμερα βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, στη Μαδρίτη. Το βιβλίο είναι γνωστό ως «Σκυλίτζης της Μαδρίτης» (Madrid Skylitzes) και περιλαμβάνει 574 φωτογραφικές μινιατούρες (πιστεύεται πως χάθηκαν 100 ακόμα), κάνοντάς το το μοναδικό εικονογραφημένο Βυζαντινό χρονικό και, κατ’ επέκτασιν, κορυφαία πηγή πληροφόρησης για την καθημερινή ζωή στη Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Ο Μιχαήλ Δ’ ο Παφλαγών ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας από τις 11 Απριλίου του 1034 έως το θάνατό του στις 10 Δεκεμβρίου του 1041.

Θαλαμηπόλος των Ανακτόρων επί Ρωμανού Γ΄ του Αργυρού, ταπεινής καταγωγής και πάσχων από επιληψία και αργότερα από υδρωπικία, ανήλθε στο θρόνο χάριν της ομορφιάς του και τον έρωτα που ενέπνευσε στην ερωτομανή Αυτοκράτειρα Ζωή Α΄ την Πορφυρογέννητη, η οποία τον παντρεύτηκε και τον επέβαλε ως Αυτοκράτορα.

Από την αρχή παραμέρισε τους αντιπάλους του και μοίρασε αξιώματα και θέσεις σε φίλους, συγγενείς και συμπατριώτες του. Λόγω της ασθένειάς του, την εξουσία ουσιαστικά ασκούσε ο πανίσχυρος αδελφός του Ιωάννης ο Ορφανοτρόφος. Ο Ιωάννης αύξησε σημαντικά τη φορολογία, με σκοπό να καλύψει τις αμυντικές ανάγκες, αλλά και για την επανόρθωση ζημιών από θεομηνίες, όπως ένας σεισμός που κατέστρεψε τη Σμύρνη. H σκληρή φορολογική του πολιτική όμως είχε άσχημες συνέπειες στις σχέσεις του Βυζαντίου με γειτονικούς λαούς, κυρίως με τους Βουλγάρους, από τους οποίους ζητήθηκε να πληρώνουν τους φόρους τους σε χρήμα, και όχι πλέον σε είδος, κάτι που τους δημιούργησε οικονομικά προβλήματα.

Επίσης, ο Ιωάννης επέβαλε έλληνα αρχιεπίσκοπο στην Αχρίδα, σε αντίθεση με το Βασίλειο Β΄, ο οποίος είχε επιτρέψει να εκλεγεί Βούλγαρος, προκειμένου να αποφύγει αισθήματα κατωτερότητας. Tο αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής ήταν να προκληθεί το επαναστατικό κίνημα του Πέτρου Δελεάνου ή Οδελεάνου ενάντια στους Βυζαντινούς.

Παρά ταύτα, επί Βασιλείας του Μιχαήλ Δ΄ το Βυζάντιο χάριν των διαπρεπών στρατηγών του (τον Μανιάκην, τον Χαγέν, τον Β. Συναδηνόν, και τον Νορβηγό Χάραλντ Σίγκουρντσον με τους μισθοφόρους Βαρράγγους) διεξήγαγε επιτυχείς εκστρατείες, κατά τις οποίες κατελήφθη η Σικελία και καταστράφηκαν οι στόλοι των Αράβων στο Αιγαίο. Επίσης, κατεπνίγη τελικά και η επανάσταση των Βουλγάρων. Οι αυλικές ραδιουργίες όμως, δεν επέτρεψαν στους στρατηγούς αυτούς να συμπληρώσουν τις αποστολές τους, οι δε αντικαταστήσαντες αυτούς απόλεμοι και άπειροι έγινε αφορμή να απωλεσθεί η Σικελία, να κατέβουν οι Βούλγαροι το 1041 μέχρι την Θεσσαλονίκη, από την οποία τελικά εξεδιώχθηκαν από τον Αλουσιάνο, και να παραμείνει ανεξάρτητη η επαναστατημένη Σερβία.

Ο Μιχαήλ Δ΄, αφού συνεννοήθηκε με τη Ζωή και τον αδελφό του Ιωάννη, όρισε διάδοχό του τον ανιψιό του Μιχαήλ Ε΄ και το καλοκαίρι του 1041 ζήτησε να τον μεταφέρουν στη μονή Αγίων Αναργύρων, όπου πέθανε τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, γεμάτος ενοχές για το θάνατο του προκατόχου του, Ρωμανού Γ΄.